Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που προκύπτει έπειτα από συνειδητοποίηση της έκθεσης του ατόμου σε κάποιον κίνδυνο. Ο φόβος για το άγνωστο είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση παρόλο που ουσιαστικά , σε ελεύθερη μετάφραση, συνεπάγεται ότι φοβόμαστε το αύριο, την επόμενη στιγμή, τη ζωή μας μετά.

Το νέο ξεκίνημα συνδέεται, πολλές φορές, με το αίσθημα του άγχους, ακόμα και αν αφορά μια θετική νέα αρχή. Η αλλαγή συνεπάγεται μετακίνηση από ένα καθεστώς ρουτίνας και ασφάλειας και αυτό γεννά αυτόματα έναν βαθμό φόβου.

Οπότε αντιλαμβανόμαστε οτι το άγχος μπροστά στο καινούριο είναι απόλυτα φυσιολογικό, αρκεί να μην μας αποτρέπει από το να δοκιμάζουμε καινούρια πράγματα.

Έχουμε την τάση να προτιμάμε το οικείο από το άγνωστο, γιατί εκεί έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ασκούμε κάποιο είδος ελέγχου πάνω του και μπορούμε έτσι να επιβιώσουμε. Ο φόβος αυτός είναι συχνά συνυφασμένος με την απώλεια ελέγχου και την ανάγκη που έχει ο άνθρωπος να διατηρεί τον έλεγχο και ένα πλαίσιο ασφαλείας. Οι άνθρωποι προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο της κατάστασης και συχνά για να το πετύχουν προκαθορίζουν ότι κάτι θα πάει στραβά και σκέφτονται πως αν το αποφύγουν, θα έχουν και ένα είδος ελέγχου της κατάστασης.

Επίσης τα άτομα που φοβούνται το νέο είναι άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση και ελλιπή εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και γενικά, αλλά και συγκεκριμένα ως προς τη δυνατότητά τους να διαχειριστούν κάτι καινούριο, την αλλαγή ή και την πιθανή αποτυχία αυτής, καθώς και να προσαρμοστούν σε νέες καταστάσεις.

Τέτοια άτομα έχουν, συνήθως, μεγαλώσει σε περιβάλλον με γονείς φοβικούς ή υπερπροστατευτικούς, οι οποίοι δεν αφήνουν το περιθώριο στο παιδί να ‘’πάθει για να μάθει’’ ώστε να εμπιστεύεται σιγά σιγά τις δικές του δυνάμεις.

Πίσω από τον φόβο της αλλαγής κρύβεται συχνά ο φόβος της αποτυχίας ενός νέου ξεκινήματος, ο οποίος μπορεί να οφείλεται σε μια παλιότερη αποτυχία . Κάτι τέτοιο παρεμποδίζει κάθε προσπάθεια για αλλαγή, καθώς η αίσθηση ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση για το αποτέλεσμα διογκώνει την αίσθηση του ρίσκου.

Λάθη που κάνουν συχνά αυτά τα άτομα

Τα δύο κύρια λάθη που κάνουν συχνά αυτά τα άτομα είναι ο καταστροφικός τρόπος σκέψης και η συναισθηματική λογική. Αφενός μεν δηλαδή εστιάζουν στην πιθανή αρνητική έκβαση, την οποία την πιστεύουν τόσο που την βιώνουν ως απειλή, και αφετέρου εξάγουν συμπεράσματα βασιζόμενοι στην συναισθηματική τους κατάσταση και όχι στα γεγονότα. Η πεποίθησή τους είναι ότι δεν είναι σε θέση να αντέξουν την αβεβαιότητα.

Προκειμένου να περιορίσουν το προκαλούμενο άγχος προσπαθούν να διασφαλίσουν καταστάσεις, υπεραναλύοντας διάφορα σενάρια και ζητώντας διαβεβαιώσεις από τρίτους.

Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε σωστά τον φόβο-άγχος μπροστά στο άγνωστο;

Κύρια προσέγγιση που βοηθά στην προκειμένη περίπτωση είναι η συνειδητοποίηση από το άτομο ότι το άγνωστο , αν και απρόβλεπτο, είναι διαχειρίσιμο.  Όσο πιο συχνά έρθουμε σε επαφή με ό,τι μας φοβίζει, τόσο πιο εύκολα αποδομείται ο φόβος μας.

Επίσης η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ατόμου είναι θεμελιώδους σημασίας. Το άτομο καλείται να θυμηθεί όλες τις καταστάσεις που , παρά τις αμφιβολίες, κατάφερε να αλλάξει ή να διαχειριστεί με επιτυχία.

Επίσης σημαντικό είναι να αναζητήσουμε την πηγή του φόβου, να κατανοήσουμε τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις που υπάρχουν πίσω από αυτόν και να ανακαλύψουμε συσχέτιση με παλιές αρνητικές εμπειρίες.

Επίσης η εξάσκηση σε τακτικές αντιμετώπισης των συναισθημάτων μας είναι επίσης ένα πολύ χρήσιμο εφόδιο.

Γενικά η συνειδητοποίηση ότι είναι εντάξει να φοβόμαστε και απλά καλούμαστε να διαχειριστούμε αυτόν τον φόβο είναι το κλειδί της υπόθεσης. Εν τέλει αυτό που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι όντως δεν γνωρίζουμε εάν το καινούριο θα είναι καλύτερο από το παλιό, αλλά ο μόνος τρόπος να το διαπιστώσουμε είναι πηγαίνοντας προς τα εκεί , παρά το όποιο καρδιοχτύπι φόβου.

Πηγές:

psychology.gr