Ο  τρόπος που μπορεί κανείς να αποθηκεύσει και να κατανοήσει μία πληροφορία εξαρτάται τόσο από την αντίληψη που έχει για το πως λειτουργεί ο κόσμος, όσο και από τις δυνατότητες του ίδιου του εγκεφάλου. Ο καθένας μας έχει αναπτύξει βιωματικά τον μηχανισμό του πώς κατανοεί και αποθηκεύει τις πληροφορίες που αντλεί από το περιβάλλον.

Το 1995, η αμερικανική ένωση ψυχολογίας όρισε ως νοημοσύνη την

«ικανότητα ενός ατόμου να αντιλαμβάνεται περίπλοκες ιδέες, να προσαρμόζεται εύκολα στο περιβάλλον, να μαθαίνει από τις εμπειρίες και να κάνει ,με βάσει αυτές, λογικούς συλλογισμούς».

Οπότε γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να αντλούμε πληροφορίες από το περιβάλλον για να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.

Έρευνες ,οι οποίες έγιναν στο αμερικανικό ινστιτούτο εκμάθησης στο Μειν των H.Π.Α., έδειξαν ότι ο άνθρωπος μπορεί να μάθει και να κατανοήσει με εφτά διαφορετικές μεθόδους. Έτσι ανέπτυξαν την “πυραμίδα μάθησης” ,με βάση την αποτελεσματικότητα της κάθε μεθόδου εκμάθησης,  και η οποία περιγράφεται στο παρακάτω σχήμα.

Διάλεξη

Στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται η μέθοδος της διάλεξης, η οποία  είναι μία από τις πιό αναποτελεσματικές μεθόδους εκμάθησης και κατανόησης πληροφοριών. Η διάλεξη είναι μια παθητική μορφή μάθησης όπου απλά κάθεσαι αναπαυτικά και ακούς τις πληροφορίες που σου δίνονται  από τον ομιλητή. Η προσπάθεια απόκτησης πληροφοριών και κατανόησης, μόνο μέσω διαλέξεων, δεν είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος μάθησης. Ωστόσο, οι ακουστικοί τύποι ανθρώπων τείνουν να βρίσκουν τις διαλέξεις πιό ενδιαφέρουσες και εκπαιδευτικές από αλλά στυλ εκμάθησης. Οι διαλέξεις είναι πιο αποτελεσματικές όταν κάποιος είναι προετοιμασμένος να συμμετάσχει ενεργά στη συζήτηση και να κρατήσει σημειώσεις.

 Ανάγνωση

Αν και είναι πιό αποτελεσματική από την διάλεξη, η ανάγνωση εξακολουθεί να είναι μία από τις λιγότερο αποτελεσματικές μεθόδους για την απόκτηση και τη κατανόηση των πληροφοριών. Ωστόσο, εάν είστε οπτικός τύπος, η ανάγνωση  βιβλίων ,πιθανότατα, θα είναι μια πιό αποτελεσματική μέθοδος μάθησης για εσάς. Παρόλα αυτά, η ανάγνωση  βιβλίων είναι μια απαραίτητη μέθοδος μελέτης στην καθημερινότητά μας. Υπάρχουν πολλές στρατηγικές ,για την ανάγνωση βιβλίων, που μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ικανότητά σας να διατηρείτε και να ανακαλείτε όσα διαβάσατε στο βιβλίο.

Οπτικοακουστική εκμάθηση

Στο τρίτο επίπεδο βρίσκεται η οπτικοακουστική μέθοδος εκμάθησης, η οποία οδηγεί μόνο στο 20% της διατήρησης των πληροφοριών που κατανοούνται. Η οπτικοακουστική μέθοδος εκμάθησης, μπορεί να ενσωματώνει διάφορα οπτικοακουστικά εργαλεία εκμάθησης, συμπεριλαμβανομένων βίντεο, ήχου, εικόνων και γραφημάτων. Ωστόσο, καθώς τα μέσα ενημέρωσης και η τεχνολογία των υπολογιστών συνεχίζουν να εξελίσσονται, νέες μορφές οπτικοακουστικής διδασκαλίας οδηγούν σε πιο αποτελεσματική εκμάθηση και διατήρηση υλικού. Η αποτελεσματικότητα της οπτικοακουστικής μάθησης και οι μέθοδοι μελέτης ενισχύονται όταν συνδυάζονται με άλλες, πιο ενεργές μορφές μελέτης.

Επίδειξη

Η επίδειξη ,συνήθως, περιλαμβάνει κάποιο διδάσκοντα ή μέντορα που παρέχει στους εκπαιδευόμενους μια μαθησιακή εργασία που μπορούν να παρατηρήσουν. Μέσα στη δομή της πυραμίδας μάθησης, η επίδειξη είναι η πρώτη από τις επτά μεθόδους μελέτης που περιλαμβάνει ενεργητική μάθηση. Η επίδειξη τείνει να προσφέρει στους παρατηρητές λιγότερη ασάφεια από τις μεθόδους παθητικής μελέτης και οδηγεί σε λιγότερες παρανοήσεις και μεγαλύτερη κατανόηση. Η επίδειξη μπορεί να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος μελέτης, ειδικά όταν οι πληροφορίες είναι διφορούμενες ή συγκεχυμένες.

Συζήτηση

Η Συζήτηση, ή «Ομαδική Συζήτηση», είναι μια μορφή μάθησης μέσω της συζήτησης. Είναι ,επίσης, μια ενεργή μέθοδος μελέτης (ο μαθητευόμενος συμμετέχει στην διδασκαλία ενεργά) που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη διατήρηση των πληροφοριών και του υλικού που μελετήθηκε. Σε αντίθεση με τις ανταγωνιστικές και ατομικιστικές προσεγγίσεις για τη μάθηση και τη μελέτη, η συζήτηση είναι μια συνεργατική μέθοδος μάθησης που βασίζεται στην αλληλεπίδραση των ανθρώπων και στη μελέτη του υλικού με άλλους. Οι ομάδες συζήτησης προορίζονται να τονώσουν τη σκέψη των μαθητών και να αυξήσουν τη συμμετοχή τους. Η συζήτηση μπορεί να γίνει μέσα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον μάθησης με κύριο πομπό αυτόν που μιλάει.

 Εξάσκηση

Η πρακτική άσκηση, είναι μια από τις πιό αποτελεσματικές μεθόδους εκμάθησης. Αυτή η μέθοδος μελέτης αποδίδει όταν κάποιος έχει μάθει σε θεωρητική γνώση και την κάνει πράξη, με αποτέλεσμα να προάγεται η βαθύτερη κατανόηση και οι πληροφορίες να μεταφέρονται από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Η πρακτική άσκηση κάνει την απόκτηση γνώσης πιο ουσιαστική. Τέλος, η εξάσκηση οδηγεί σε βαθύτερη κατανόηση του αντικειμένου που μελετάται, μεγαλύτερη διατήρηση τη πληροφορίας και καλύτερη ανάκληση αυτής από την μνήμη.

Διδάσκοντας τους άλλους

Το κλειδί για τη γνώση ενός θέματος είναι η διδασκαλία του σε άλλους. Εάν είναι σε θέση να διδάξει κάποιος με ακρίβεια και σωστά ένα θέμα σε άλλους, σημαίνει ότι θα έχει πολύ καλή γνώση των εννοιών, καλύτερη διατήρηση και ανάκληση αυτής από την μνήμη. Σύμφωνα με το μοντέλο της πυραμίδας μάθησης, τα άτομα που είναι ικανά να διδάξουν σε άλλους, είναι σε θέση να διατηρήσουν το 90% των πληροφοριών. Πολλές φορές δημιουργούνται ομάδες μελέτης και ο μαθητευόμενος διδάσκει στους άλλους αυτά που έχει κατανοήσει ή του έχουν ανατεθεί.

Η αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε μεθόδου μάθησης, όπως παρουσιάζεται στην πυραμίδα μάθησης, θα επηρεαστεί επίσης από το δικό σας μοναδικό στυλ εκμάθησης. Όπως αναφέρθηκε, ο καθένας κατανοεί και μαθαίνει διαφορετικά σε σχέση με κάποιον άλλο. Έτσι  θα ήτανε σοφότερο να βρείτε τον δικό σας τρόπο εκμάθησης με σκοπό να μεγιστοποιηθεί η διατήρηση της γνώσης. Ένα μικρό τρίπτυχο για να ξεκινήσετε είναι  α) οργάνωση της ύλης, β) κατανόηση της θεωρίας και γ) εξάσκηση αυτής.

Πηγές: https://www.educationcorner.com/the-learning-pyramid.html

Συντάκτης: Δημήτρης Ζησόπουλος

Επιμέλεια: Λινά Παπαποστόλου